Reichssteuerverzeichnis von 1241. Vergrößerung. Die Zeile mit dem Eintrag von Gmünd ist mit einem Pfeil gekennzeichnet: Item de Gamundia CLX mr. Iudei ibidem XII mr. Dieser Eintrag von Gmünd hat in der folgenden Edition von Zeuner (1913) die Nr. 67. Aus ihm ergibt sich für Gmünd eine Reichssteuer von 140 Mark sowie eine Judensteuer von 12 Mark, zusammen 152 Mark. – Es gibt einen weiteren Gamundia-Eintrag mit der Nr. 56, der Neckargemünd zugeordnet wird.

Kaiser Friedrich II. nahm die Juden in einem Privileg von 1236 als servi camerae nostri (dt.: unsere Kammerknechte) unter einen besonderen Königsschutz. In diesem Zusammenhang ist die Schutzsteuer der Juden in den von ihnen bewohnten Städten zu sehen.

Die Summe der Reichssteuer der 92 verschiedenen Orte (die Liste mit 104 Einträgen enthält zu manchen Orten zwei Einträge) betrug 5.822 Mark. Hinzu kam die Judensteuer in Höhe von 867 Mark. Beides zusammen ergab 6.689 Mark. Stellt man eine Tabelle der Top-16 zusammen, die 150 Mark und mehr zu bezahlen hatten, findet man Gmünd auf Platz 10. Die Stadt trug einschließlich Judensteuer 2,27 % (1/44) der Gesamtsteuern des Reichs. Der Durchschnittswert der 92 Städte und Dörfer lag bei 63,3 Mark zuzüglich 9,4 Mark Judensteuer.

PlatzOrtReichssteuer
(Mark)
Judensteuer
(Mark)
Summe
(Mark)
%
Frankfurt2502503,74%
Basel200402403,59%
Oberwesel200202203,29%
Hagenau200152153,21%
Gelnhausen2002002,99%
Strassburg2002002,99%
Hall17081782,66%
Wetzlar1701702,54%
Kolmar1601602,39%
10 Gmünd140121522,27%
11 Esslingen120301502,24%
12 Duregun1501502,24%
13 Oberehnheim1501502,24%
14 Schlettstadt1501502,24%
15 Trivels1501502,24%
16 Wetterau1501502,24%
...............
Summe5.8228676.689  100,00%

In dieser Top-16-Tabelle sind die expenses regis nicht berücksichtigt. Eine vollständige Analyse der Zahlen als Grundlage für die Top-16-Tabelle steht als Excel-Tabelle zur Verfügung.

Im folgenden der lateinische Text nach der Edition von Zeuner (1913). Die eingeklammerten Worte wurden nachträglich auf der Urkunde gelöscht. Die Nummerierung hat Zeuner ergänzt.

Hic incipiunt precarie civitatum et villarum.
C. De Frankenfurt CC et L mr.
2. Item de Geilhusen CC mr.
3. Item de Wetflaria C et LXX mr.
4. Item de Frideberc C et XX mr., de quibus cedet dimidietas domino imperatori et dimidietas ad edificia eorum.
5. Item de Wisebaden LX mr., ille cedent ad edificia eorum.
6. Item de Seligenstat C et XX mr., ille cedent ad edificia eorum.
7. Item Iudei de Weitterebia C et L mr.
8. Item de Oppenhem C et XX mr. Iudei ibidem XV mr.
9. Item de Nerstein X mr.
10. Item de duabus villis Ingelhem LXX mr., de quibus frater Sebastianus debet perficere opus curtis.
11. Item Wesela libera est ad quatuor annos propter hoc, quod redemit advocaciam pro CC marcis. Iudei ibidem XX mr.
12. Item de Bopardia LXXX mr. Iudei ibidem XXV mr.
13. Item de Sintzehe LXX mr. Iudei ibidem XXV mr., de quibus solvent quatuor marcas pro expensa domini de Smidevelt.
14. Item de Durun XL mr., quarum medietas cedit imperatori et medietas ad edificia eorum. Iudei ibidem X mr.
15. Item Iudei de Aquis XV mr.
16. Item de Werda XX mr. Iudei ibidem XX mr.
17. Item de Duzburc L mr. Iudei ibidem XV mr.
18. Item de Numege XL mr.
19. Item de quatuor curtis circa Dritmunden XV mr. Iudei ibidem XV mr.
20. Item cives de Dritmunden (CCC) C mr. Col.
21. Item Iudei Wormacienses CXXX mr.
22. Item Iudei de Spira Hart. LXXX.
23. (Item Iudei de Lutera).
24. Item de officio in Lutere C et XX mr.
25. Item de advocatia in Wizenburc LXXX mr.
26. Item de Hagenowia CC mr.
27. Item de officio in Drivels C et L mr.
28. Item de Erstein XL mr.
29. Item de Hofelden (XX) XV mr.
30. Item de Grumat XV mr.
31. Item de Gouderthem VI mr.
32. Item de Cronenberc C et L mr.
33. Item de Einhem C et L mr.
34. Item de Sclistat C et L mr.
35. Item Columbaria C et LX mr.
36. Item de Mulhusen LXXX mr.
37. Item de Kersberc et Vallis sancti Gregorii LXX mr.
38. Item de Basila CC mr.
39. Item de Rinvelden XL mr.
40. Item de Nuenberc C mr.
41. Item de Brisach Cr mr.
42. Item de Malberc (XV) X mr.
43. Item de Ortenberc XX mr.
44. Item de Haselach XL mr.
45. Item de Uffunburc LX mr., de hiis dimidietas cedet imperatori et dimidietas ad edificia eorum.
46. Item Iudei de Argentina CC mr.
47. Item Iudei de Basila XL mr.
48. Item Iudei de Hagenowia XV mr.
49. Heilicbrun libera eat propter edificium.
50. Item de Winsberc LX mr.
51. Item de Wimpina XL mr.
52. Item de Mosebach XXV mr.
53. Item de Scheflinze. XV mr., de hiis recepit advocatus quinque.
54. Item de Otenhem VI mr.; de hiis recipit abbas III mr.
55. Item de Eberbach XX mr. ad edificium.
56. Item de Gamundia XX mr., et hee cedent ad edificium.
57. Item de Heidolfhem C lb. hall. ad edificium.
58. Item Weibestat conbusta est.
59. Item de Wila lb. C hal. ad edificium.
60. Item de Hallis (CC mr.) C et LXX mr.
61. Item de Rotenburc LXXXX mr. (Iudei ibidem X mr.)
62. Item Iudei de Hallis VIII mr.
63. Item de Dinckelspuel XL mr.
64. Item de Fuhtwangen XX mr.
65. Item Ufkirchen nichil, quia conbusta est.
66. Item de Wizenburc XL mr.
67. Item de Gamundia CLX mr. Iudei ibidem XII mr.
68. Item Augusta nichil, quia conbusta est. Et Iudei ibidem nichil, quia conbusti sunt.
69. (Item Schongauwe).
70. Item (de Werda) cives de Nordelingen (C)C mr. pro enormitate commissa.
71. Item de Werda LX mr. (et quod exusti, liberi sint); qui non sunt exusti.
72. Item de Horburc, eo quod conbusta est, nichil datur.
73. Item de Bophingen L mr.
74. Item de Gienge (XXX) XXV mr.
75. Item de Lougingen (LXXXX) LXXX mr.
76. Item de Stoufe X mr.
77. Item de Essingen V mr.
78. Item de Ezelingen C et XX et solvent pro expensis domini regis CLII mr.
79. Cives de Ulma LXXX mr.
80. Item cives de Bibera LXX mr. 81. Item cives de Schongou XXX mr.
82. Cives de Burun LXXXX mr.
83. Cives de Memmingen LXX mr.
84. Cives de Altdorf et de Ravinsburc L mr.
85. Item de Phullendorf pro expensis domini regis XXX mr.
86. Item de Wangen X mr.
87. Item de Buchorn X mr.
88. Item de Lindou C mr.
89. Item Constancia libera est ad unum annum propter incendium; que solvere consuevit LX mr., medietatem imperatori et medietatem episcopo.
90. Item de Uberlingen (C et X) L mr., et solvent pro expensis regis (LII) LXXXII mr, et dim.
91. Item de advocatia in Cemton L mr., que date sunt Heinrico marscalko de Altmanshofen pro palefrido et dextrariis emptis apud ipsum.
92. Item de advocacia Sancti Galli C mr. 93. (Item de Rotwilre LXXXX).
94. Item de Vilingen pro expensis regis XLII mr.
95. Item de Rotwilre (LX, XL) mr. LX et sibi in edificio XL mr.
96. Item Scafhusen solvit pro expensis regis CCXXVII mr.
97. Item (de Zurich assignaverunt nuper domino pincerne) Duregun modo non dat, quia nuper dederunt CL mr., quas assignaverunt domino pincerne ex mandato regis.
98. Item Iudei de Ezzelingen XXX mr.
99. Item Iudei de Ulma VI mr.
100. Item Iudei de Constancia XX mr.
101. Item Iudei de Werda et de Bopphingen II mr.
102. Item Iudei de Uberlingen II mr.
103. Item Iudei de Lindou II mr.
104. Item cives de Bernen XL mr.


Notitia de precariis civitatum et villarum (1241), MGH Const 3, S. 1-6.

Zurück zum Artikel